Inhoudsopgave

Bodemvondsten

Jammer genoeg is de kwaliteit van de dia-afbeeldingen, doordat ik vergeten had om het stof er af te halen, niet altijd zo geweldig. Ik kwam daar pas later achter toen ik de dia’s al weg had gegooid! Stom hé. Sorry!

In de verschillende rubrieken het materiaal dat in de bodem gevonden kan worden. Vaak zijn de voorwerpen gebroken en moet je goed de afvallaag doorzoeken om alle scherven te vinden. Zoals u op de afbeeldingen hebt kunnen zien zijn afvallagen niet altijd droog maar meestal vochtig zodat het gauw een drabbige bende wordt waarin je moet zoeken. In de periode dat ik hiermee bezig was ontbrak vaak de tijd en mankracht om bijvoorbeeld de inhoud van een beerput in zijn totaal uit te graven en op een zeef uit te zoeken. Vooral het ontbreken van mankracht was een probleem omdat je dan steeds in je eentje een emmer via een geplaatste ladder buiten de put moest brengen. Het plaatsen van een grote zeef waarop het afvalmateriaal dan met water moest worden gespoeld gaf problemen in een bouwput en bij particulieren moest je al helemaal niet daarmee aankomen. Zij wilden die vieze troep niet bij hun huis. Als er wel mankracht was dan kon ik de emmers doorgeven zodat buiten de put het afval uitgezocht werd. U begrijpt dat het graven in oude beer en het uitzoeken niet altijd een fris karwei was en niet iedereen had zin om dat werk te doen zoals u in mijn teksten hebt kunnen lezen. Het is trouwens niet van gevaar ontbloot. Het gevaar van instorten van een put is altijd aanwezig en als je bezig bent en de sloop/bouwwerkzaamheden vinden nog plaats is het oppassen geblazen. Maar er is nog een ander gevaar! Onderzoekingen hebben aangetoond dat er in de oude beer, o.a. uit de 16e en 17e eeuw, nog sporen aangetroffen werden van verschillende ziektes. Een voorbeeld: niet alleen in het buitengebied maar ook in de steden waren vroeger veel kleine boerderijen. In de 70er jaren van de vorige eeuw werden er veel “Boerenleenbankschuren” gebouwd. Tijdens de grondwerkzaamheden werden vaak botten gevonden. Hoe het komt of waardoor maar regelmatig was er bij de boerderij waar de schuur gezet werd een uitbraak van Miltvuur. Deze informatie kreeg ik van een dierenarts en hij waarschuwde mij dat als ik last van geheugenverlies kreeg het met Miltvuur te maken had. Maar zoals u bemerkt hebt heb ik van geheugenverlies nog geen last. Tijdens de opgraving bij het ziekenhuis De Weezenlanden vonden wij meerdere boomstamputten. Veel tijd om die uit te graven was er niet en bovendien vroor het ook nog eens 15 graden. De putten waren bedekt met een dikke laag stuifzand maar toch vond ik in een put tussen het 11e-12e eeuwse materiaal kleine wormen! Achteraf spijt het mij zeer dat ik de nog levende wormen niet in een potje heb gedaan en voor onderzoek naar het laboratorium van het ziekenhuis heb gebracht. Of die wormen zo oud waren als het gevonden materiaal zal altijd wel in het ongewisse blijven maar omdat de put bedekt was met een hele dikke laag stuifzand vraag ik mij af hoe die wormen anders in de put zijn gekomen. De problematiek van ziektes in beerputten wordt onvoldoende belicht door de archeologische wereld.

Niet altijd vind je alle scherven van het voorwerp dat je in een put tegen komt en dat is wel eens frustrerend. Waarom er regelmatig scherven van een voorwerp in het afval ontbreken? In ieder geval moeten de gevonden scherven schoongemaakt worden. Soms heeft zich op de scherfrand kalk afgezet en is het bewerken daarvan een secuur werkje maar als je dat niet goed doet passen de scherven niet aan elkaar. Als de scherven geplakt zijn en er ontbreken nog stukken dan worden die opgevuld met gips. Houtlijm verdunde ik met water en met die vloeistof lengde ik het gips aan. Die lijm is er voor om het bewerken van het gips te vergemakkelijken. Krabben, schuren van het gips om de vorm te krijgen in het voorwerp is de volgende handeling en daarna kan het gips geschilderd worden. Afwerken met een vernislaag en het gevonden voorwerp is klaar voor een foto. De metalen voorwerpen die in een afvallaag of in een beerput liggen zijn te ontdekken met een detector. Afhankelijk van de toestand waarin het voorwerp zich bevindt moet meestal een speciale restauratie plaatsvinden met veelal zuren, gedistilleerd water of met een apparaat waarin door middel van elektrische trillingen het voorwerp van roest/oxidatie kan worden ontdaan. Om na het schoonmaken het roesten tegen te gaan kan meestal worden volstaan met wat was, vaseline of een dunne vernislaag. Wordt er glas gevonden dan is het zaak om heel voorzichtig te werk te gaan en goed de beer te onderzoeken op de rest van de scherven en pas op dat je je niet snijdt. Door, wat men noemt, irrisatie kan glas al aan het vergaan zijn. Daar is weinig aan te doen. Het opvullen van ontbrekende stukken in een glazen voorwerp is specialistisch werk en niet aan te bevelen voor amateurs. Dit behoeft namelijk veel ervaring en geduld met het werken van materialen voor de restauratie. Dit geldt ook voor organisch materiaal. De chemicaliën die daarvoor gebruikt worden zijn niet altijd bij een apotheek te koop maar als je goede contacten hebt is er soms wel een mouw aan te passen. Verder is op het Internet veel informatie te vinden over het restaureren van bodemvondsten.

Aardewerk	Glas
Organisch materiaal	Munten & gewichten
Metaal
Opgravingen kasteel Voorst 1	Opgravingen kasteel Voorst 2