Inhoudsopgave

1984 (vervolg)

Dalfsen | 16 mei

In Dalfsen (Ankummer Es) Ab Goutbeek weer eens geholpen met graven. Vondst van boerderijplattegrond uit de 11e begin 12e eeuw. De Oprechte Dalfser Courant heeft hier op 7 juni 1984 een artikel aan gewijd maar in 1990 verscheen in O.R.G. de uitgebreide verslaggeving door Vincent van Vilsteren. In korte broek Vincent van Vilsteren die met mij in gesprek is.

Praubstraat | eind mei

Hier de kelders eens bekeken omdat bouwvakkers aan de achterzijde van schouwburg Odeon aan het werk waren. In de Praubstraat en de Goudsteeg vonden verschillende werkzaamheden plaats en ik kon dat niet alleen af om dat in de gaten te houden. R.v.B. was niet beschikbaar en daarom de hulp ingeroepen van mijn vrienden Jan Klein, Jens v Stralen en Wim Rijnbergen. De kelders onderzocht en later aan R.v.B. doorgegeven waar de (beer)putten zaten. In januari-februari 1986 heeft R.v.B. van mijn gegevens gebruik gemaakt door in de Praubstraat een put bloot te leggen waar voorwerpen in werden gevonden die te maken zouden hebben met het eerste huis van de Moderne Devotie. Vreemde is dat hij zelfs gebruik maakte van Frits Klompjan waar hij steeds mee in de clinch lag. Maar ja, Frits woonde bij hem in de straat en als bijna buurman kom je elkaar tegemoet en als je dan geen andere gravers meer hebt! Ook de hulp van de coinhunters Hasselt en Assink was onontbeerlijk maar als je dan een uitgebreid artikel in de Zwolse Courant van 18 september 1987 leest, dat ging over de presentatie van het boek met daarin de geschiedenis van het pand en de voorwerpen die gevonden waren, is het alleen maar “archeoloog Ruud van Beek” wat de klok slaat en de anderen worden in het hele artikel niet genoemd. Hij leert het nooit. Althans niet op dat moment!

Grote Baan

Aan de Grote Baan, op de hoek van de Hoogstraat (Kamperpoort, waar vroege bewoning geweest moet zijn) werden de panden afgebroken waar voorheen mijn oom Bertus v/d Vegt woonde, zijn opslag en groentezaak had. Er zou een nieuw gebouw komen maar de sloop was vlak voor mijn vakantie. Toen ik na de vakantie terug kwam waren de grondwerkzaamheden al gedaan. Niemand had interesse getoond!

Buitenkant | 8-9 juni

Terugkomend van vakantie bemerkte ik dat de rioolwerkzaamheden aan de Buitenkant al bijna afgerond waren. Na een gesprek met de uitvoerder, die mij verdere gegevens verstrekte en mij vertelde dat er wel eens iemand was komen kijken maar dat er verder geen actie was ondernomen, besloot ik mijn werkkleding maar weer eens aan te trekken. De buizen werden precies in het midden van de huidige straat gelegd. Om deze buizen goed op diepte te leggen moesten eerst een groot aantal houten palen verwijderd worden. Deze soms wel 2.5 meter lange aangepunte eiken palen waren in de gehele lengte in het midden van de huidige Buitenkant aanwezig (zie rode stippellijn op de afbeelding). Op sommige plaatsen waren op de palen nog stukken plank bevestigd. Op mijn verzoek groef men op een plaats iets dieper en kon ik waarnemen dat er een soort van beschoeiing/fundering van twijgen in de diepte lag (tweede foto) waarop een stortlaag lag. Later heb ik wat stort kunnen doorzoeken met de detector en vond verschillende munten. Waren de palen en beschoeiing van de oude aanlegkade, zoals die op de kaart van Jacob van Deventer uit 1545 al te zien is? Heeft men later de nieuwe kade gemaakt en is de ruimte opgevuld met stort uit de stad? De jongste munt die ik daar gevonden heb is een Duit van Zeelandia uit 1780 en de oudste een Duit van West Frisia uit 1600.
Nawoord: zoals u op de foto’s kunt zien was het op een diepte waar haast niemand bij kon maar mijn vraag is wel waar al die in de geschiedenis van onze stad geïnteresseerden waren? Allemaal op vakantie? Lijkt mij sterk. Hier ziet u duidelijk dat als er gewerkt moet worden onder moeilijke omstandigheden er buiten Egbert niemand te vinden is.

Kerkstraat | 14 juni

Op 14 juni kwam er avonds een telefoontje van Jens van Stralen, dat er in de Kerkstraat werkzaamheden plaatsvonden. Hij had geconstateerd dat er een oud riool van 60 cm hoog aanwezig was en dat er een erg grote muur tevoorschijn was gekomen. Dus er maar weer op af. In het riool lagen 16 eeuwse scherven. Het steenformaat was 6 x 13.5 x 27 cm. De muur die 8,6 meter uit het hart van de Hagelstraat lag, kon niet helemaal bekeken worden, maar had een dikte van minimaal 2,5 meter. Steenformaat 6.5 x 14.5 x 30 cm. Het betrof hier vermoedelijk een stuk van de oude stadsmuur.
Opmerking: in 2010 werd op die plaats de straat verbreed en nieuwe leidingen ingebracht voor de pollers. Men stuitte op funderingen (oude stadsmuur) en heeft die snel weggehakt om zo snel mogelijk het asfalt er overheen te storten! Geen tijd/zin voor onderzoek?

De Smeden

In juni werd van het ene op het andere moment een bouwput gegraven aan de achterzijde van de Diezerpromenade – De Smeden, opzij van de firma Stoffer. Toen de melding bij mij binnen kwam, bleek ook hier de helft van de bouwput reeds verstoord. Wel kon nog geconstateerd worden dat een gedeelte van de ondergrond bedekt was met metaalslakken. Deze lagen op een diepte van ongeveer 2,70 m. Later waren er nog sloopwerkzaamheden aan de panden waar vroeger de firma Stoffer zat. Kon niet op de bouw komen!!

Hardenberg

Nog een keer naar Hardenberg geweest met Ruud om Timmerman te helpen.

Korte Kamperstraat

In juli was Arie Bouwman in zijn pand aan de Korte Kamperstraat, tegenover zijn antiekzaak, bezig met toiletwerkzaamheden. Om een aansluiting te verkrijgen moest een afvoer aangesloten worden op het riool dat achter in de tuin aanwezig was. Het bleek een oud riool te zijn achter de percelen van de Jufferenwal tussen twee muren en waarin materiaal zat van 1600-1900. Een leuke vondst was een fluitje, gemaakt van een pijpensteeltje. Is de ruimte een ruimte tussen twee oude stadsmuren?

In de 4e nieuwsbrief maakte ik nog melding van een gevonden kelder bij de O.L.V. Kerk (Peperbuskerk). Tijdens werkzaamheden op de Ossenmarkt, waar ik ook de muur en het graf had gevonden, werd aan de zuid-oostzijde van de kerk een kelder ontdekt met botmateriaal. Ook hier was geen melding van gemaakt en heeft er dus geen verder onderzoek plaatsgevonden.

Voorstterrein | 9 augustus

Werkzaamheden werden uitgevoerd in het kader van het project ‘Westenholte-Stins’. Nieuwbouwwoningen zouden gebouwd worden aan de noordoostzijde rondom het monumententerrein waar in 1982 en 1983 het onderzoek had plaatsgevonden naar het Kasteel Voorst en waar daarna het park ‘de Stins’ was aangelegd. Regelmatig was ik dan ook te vinden op dat terrein en toen er door de machines, opzij van de Stinsweg, grond was verschoven kon ik constateren dat er vele verstoringen tevoorschijn kwamen.

In contact gegaan met R.v.B. en daarna met R.v.B., Bruins de verstoringen onderzocht. Enkelen verstoringen bleken eiken boomstamputten te bevatten. Op de afbeelding ziet u mij bezig terwijl ik zand uit de put probeer te scheppen. Op de rand mijn detector. Henk Hasselt kijkt weer eens toe samen met Bruins. Uit een tweede boomstamput kwamen nog een aantal scherven van een kogelpot en ik vond nog een paar ijzeren gespen. Sommige scherven pasten aan elkaar en de rest van de 12 eeuwse kogelpot heb ik opgevuld met gips. Terwijl wij nog bezig waren stond er weer eens een journalist voor onze neus. R.v.B. bleek deze gewaarschuwd te hebben. Tja, als je schatgravers aan wilt trekken moet je vooral de publiciteit zoeken. Er werd veel aardewerk gevonden. Pingsdorf en zelfs Andenneaardewerk, breeuwkrammen, beitel, spinsteen en een bronzen mantelspeld.

Ruud belde op 4 september of ik mee wilde naar Hasselt want men had daar een houten beerput ontdekt en ze wilden graag weten hoe oud het materiaal was in die put. De materialen gedateerd en de vondsten waren niet ouder dan 1640 maar de krant weet er dan wel een mooi verhaal van te maken door als kop te vermelden ‘Middeleeuwse beerput in Hasselt ontdekt’!!! De gehurkte persoon op de foto is ondergetekende.

Voorsterrein | 10 september

Tot in september steeds het terrein in de gaten gehouden. Op een dag ontdekte ik opnieuw een verstoring waarvan ik dacht dat die wel eens een put kon bevatten en begon te graven. R.v.B. was ondertussen zomaar uit zichzelf gekomen en zag dat ik een put bloot legde. Ruud wilde perse die put leegmaken op een zaterdag terwijl hij wist dat ik op die dag niet kon! Hij was toen al dikke maatjes met Henk Hasselt, de Coinhunter. Zaterdags kwamen er 'hulptroepen'. Later hoorde ik van Hasselt, dus niet van R.v.B., dat er verschillende voorwerpen in de put lagen waaronder een zeldzame 12e eeuwse bronzen grape! Ik heb de put gevonden in mijn tijd en waarschijnlijk was Ruud bang dat in de put vondsten zouden zitten en dat hij dan met mij problemen zou krijgen over de verdeling. Dat had hij goed ingeschat!

Dalfsen | 10 oktober

Hier opnieuw Goutbeek geholpen samen met R.v.B. en Vincent van Vilsteren. Ik hoorde ook dat R.v.B. in mei al een paar keer naar Dalfsen was geweest maar dat het toen loos alarm bleek te zijn en R.v.B. dat niet leuk vond. 12e eeuwse stort van Karolingische boerderij.

Gesprek met R.v.B en Vincent over de komende opgraving bij de Spoelstraat (mijn eigen belang) ik moest het maar met Gert Oostingh (adjunct directeur bibliotheek en ook Rijkscorrespondent net als R.v.B.) regelen en zij zouden met openbare werken praten. Hoe dat allemaal verlopen is leest u in Bibliotheek.

Punthorst | 19 oktober

Dat ik een goede graver was bleek toen ik gevraagd werd door Jaap van Dijk van het Natuurhistorisch Museum Zwolle om te helpen tijdens een opgraving in Punthorst (gem. Staphorst). In 1983 waren bij werkzaamheden op het erf van de fam. Bunskoek botten gevonden van een Eland. Op ongeveer twee meter diepte vonden we onder een veenpakket inderdaad botten. De Eland zou 4-5000 jaar oud zijn. Hoe de datering heeft plaatsgevonden is mij niet duidelijk geworden. Zelf ben ik van mening dat waarschijnlijk weer eens aangenomen is dat dikke veenpakketten alleen maar prehistorisch kunnen zijn en dat er nog steeds geen rekening mee gehouden is dat dikke veenlagen van jongere tijden kunnen zijn. Lees ook Waternood-Watersnood (WW1) en Warme tijden en Water (WW2).

Bibliotheek

Van oktober t/m december door de gemeente ingehuurd om de opgraving te leiden die plaatsvond aan de Spoelstraat waar de nieuwe bibliotheek gebouwd zou worden. Opgravingsresultaten en de hele problematiek rond die opgraving kunt u lezen bij Bibliotheek.
R.v.B. was niet beschikbaar want hij was nog steeds bezig om waarnemingen te doen op het terrein in Westenholte. Verder hoorde ik nog dat hij bezig was met een publicatie over het stadsonderzoek in Zwolle. Waarschijnlijk zal dat het artikel geweest zijn dat in 1985, 2/3, in Westerheem is verschenen. Rare is weer dat, ondanks dat Verlinde bij de bespreking aanwezig was en akkoord ging dat ik de leiding zou krijgen, hij in het Pomflet schreef “dat onder leiding van R.v.B. de opgraving plaats had gevonden en met medewerking van E. Dikken”! Wat een raar wereldje.
Later heeft R.v.B. meerdere indianenverhalen over de opgraving in de Spoelstraat de wereld in geholpen. Nadat de problemen met R.v.B. tijdens die opgraving plaatsvonden en ik daar weer op gereageerd had in het Z.H.T. van 1985 was ik de aanvaringen met R.v.B. zat en heb toen een brief geschreven naar de toenmalige secretaresse van de A.W.N. Mw. E.M. Koerselman. In de brief deed ik mijn beklag over R.v.B. en waarschuwde dat door zijn gedrag de archeologie in een kwaad daglicht kwam te staan. Verder attendeerde ik haar er op dat zij als bestuur van de A.W.N. R.v.B. niet terecht durven te wijzen en in de zaak te kort zijn geschoten. Op deze brief kreeg ik een reactie van de voorzitter van de A.W.N., Vincent van Vilsteren, met het verzoek om mijn visie m.b.t. de problemen met R.v.B. op papier te zetten. Vincent had aan R.v.B. gevraagd om zijn visie t.o.v. mij op papier te zetten. Via Vincent zouden dan de visies uitgewisseld worden zodat we het van elkaar konden lezen. Ik heb mijn visie aan Vincent gegeven. Hij is daarmee naar R.v.B. gegaan om uitleg te vragen. Dat was natuurlijk niet verstandig en niet volgens afspraak. Hij had eerst beide visies in zijn bezit moeten hebben om ze zelf te lezen en daarna moeten uitwisselen. Blijkbaar had R.v.B. zoveel overwicht op Vincent want R.v.B. heeft wel mijn schrijven gelezen maar ik heb niets ontvangen!! R.v.B. was namelijk laaiend geworden “en wat verbeeldt die gozer zich wel”. Mijn visie op al de problemen met R.v.B. werd niet getolereerd. Via, via is toen actie ondernomen om mij bij het hoofdbestuur van de A.W.N. zwart te maken en R.v.B. wilde dat ik geroyeerd zou worden!!! Vele briefwisselingen volgden maar het is ze niet gelukt en het hoofdbestuur was zelfs van mening dat R.v.B. niet vrij van schuld was. Vreemd is dan wel dat R.v.B. enkele jaren later erelid van de A.W.N. is geworden voor zijn vele verdiensten in de archeologie!!!! Tja, hoe dek je elkaar.

Tijdens de opgraving aan de Spoelstraat vond ik nog twee 14-15 eeuwse trippen in P1. Enkele stukken leer zaten er nog aan. Alleen het hout is getekend. Bij X zaten resten van ijzer die het leer hadden vastgezet. De bovenste trip is 21 cm en de andere is 26 cm lang.

Een gedeelte van de vondsten die ik al geplakt had en kon laten zien aan de medewerkers van de bouw. Later zijn de vondsten overhandigd aan R.v.B. die er voor moest zorgen dat ze in het depot van het P.O.M. kwamen. Er was beloofd dat de gevonden materialen en de opgravinggegevens t.z.t. in een vitrine geplaatst zouden worden in de hal van de nieuwe bibliotheek. Tot op de dag van vandaag is die afspraak niet nagekomen. Ik heb wel gezien dat de mooie, bewerkte lepel, te zien onder bibliotheek, in een vitrine van het museum ligt!

Bij de houtvondsten die door de Rijksdienst gerestaureerd zouden worden was ook nog een groot fragment van een houten unsterstok. Deze werd gevonden tussen 15 eeuws materiaal. Een detail (34 cm) van de unsterstok is te zien en ik heb de schaalverdeling, die met kleine ijzeren pennetjes is aangegeven en op beide zijden van de stok te zien is, ingetekend. Wat er met de rest van de gevonden voorwerpen gedaan is? Onder bibliotheek heb ik nog een paar vondsten vermeld die later op de stort zijn gevonden. Eén vondst had ik nog niet weergegeven en dat zijn 21 kleine en 3 grote kralen die volgens mij horen bij de al afgebeelde 26 kleine en 2 grote kralen uit de 15e eeuw die te voorschijn kwamen uit put 1. Zoals u op de afbeeldingen kunt zien zaten de kralen opgesloten in een stuk beer. Toen ik de beer losbrak kwamen de kralen tevoorschijn. Gelukkig bleef er nog een stuk beer heel waardoor de afdruk bewaard kon blijven. Vreemde is dat op 2 kralen na de kralen zwart van kleur zijn. Ik heb iets van een zwarte kraal afgehaald en volgens mij zijn de zwarte kralen van Ebbenhout. De kralen zijn op de randen aardig versleten en zullen dus goed gebruikt zijn. De afmetingen zijn voor de grote kraal 13 m/m en voor de kleine 9 m/m.

Odeon | november

Na een melding dat er tijdens een verbouwing in de manegezaal van de schouwburg Odeon vondsten waren gedaan, de werkzaamheden bij de bibliotheek onderbroken. Het bleek dat onder de vloer materiaal was gevonden en ik kon dat dateren op 17e eeuws.

Hasselt | november

In november kwam er ook nog een melding binnen van een Fam. Koopman uit Hasselt dat er opnieuw een put gevonden zou zijn. Ik had er geen zin meer in om steeds weggeroepen te worden en zeker niet naar Hasselt. Laat R.v.B. daar maar gaan kijken en de spullen dateren. Waarom ik die melding van putvondsten uit andere plaatsen wel via. R.v.B. binnen kreeg en putten die in onze eigen stad tevoorschijn kwamen niet?? Smerig werk uitbesteden? Of wilde R.v.B. bij andere historische groepen, die onder de afd. van de A.W.N. vielen en waar hij dus veldcoördinator van was, zijn image ophouden en mocht ik dan het werk doen?

Voorstterrein | november

Tijdens de bibliotheekopgraving gevraagd door R.v.B. of ik mee wilde naar het terrein in Westenholte want er waren verstoringen gevonden. Waarschijnlijk dachten R.v.B. en Bruins dat er opnieuw putten zouden zitten en hadden natuurlijk een graver nodig! Dat geintje met die laatste boomput was ik nog niet vergeten maar ik deed niet moeilijk en ben meegegaan. Er bleek niets aan de hand te zijn en alleen enkele grondprofielen bekeken.